En Çok Okunanlar
Güncelleme tarihi: 11 Nis
Son yıllarda Stoacı yaşama sanatı uygulayıcılarının büyük bir hızla büyüdüğü görülüyor. Stoacı yaşam felsefesi üzerine her yıl yüzlerce kitap yazılıyor; yüzbinlerce insanın katıldığı seminer ve çalışmalar düzenleniyor.
Huzurlu yaşama sanatı olan Stoacılık, antik dünyada yeşeren, Roma'da gelişen ve günümüzde ise psikoterapiden yöneticilik ve liderliğe kadar pek çok alanda yeniden keşfedilen etik bir felsefedir. Peki bu antik öğreti, modern dünyada neden bu kadar ilgi görüyor?
Bu yazıda, yaşam sanatı olarak Stoacı felsefenin neden yeniden popülerleştiğini ve çağdaş insana sunduğu fırsatları ele alacağız.
Kaotik bir dünyada yaşıyoruz. Stoacılık bilimsel olarak kabul gören bütünsel bir yaşam felsefesi sunuyor. Stoacı yaşama sanatını benimsemiş günümüz insanları:
Günlük stres karşısında daha soğukkanlı ve mantıklı tepkiler vermeyi,
Başkalarının eleştiri ve yargılarına mesafeli olmayı,
Daha sakin, huzurlu, anlamlı ve ilkelere (erdemlere) dayalı bir yaşam sürmeyi,
Arzu ve duygulardan ziyade aklı ve analitik düşünceyi önemsemeyi,
Kontrol edemeyecekleri şeyler yerine kontrol edebileceklerine odaklanarak daha üretken olmayı,
Kaygı, endişe ve korkularını kontrol etmeyi veya sınırlamayı başarabiliyorlar.
Covid-19’un ilk günlerinden itibaren Stoa felsefesini anlatan kitap satışlarında büyük artışlar görüldüğü biliniyor. Zorluklara rağmen nasıl sakin kalacağımıza dair Stoacı filozofların öğretilerinin yeni birçok okuyucunun ilgisini çektiği açık.
Pandemide olduğu gibi sosyal, politik ve çevresel sorunlar bizleri bunaltıyor. Ancak Stoacı yaşam sanatı, buna rağmen kontrolümüzde olana odaklanarak insanlara nasıl mutlu, sakin bir yaşam süreceklerini söylüyor. Kötü veya stresli zamanlarda ya da işlerin yolunda gitmediği anlarda nasıl hayatımıza olumlu bir yön verebileceğimizi bize öğretiyor.
Belki de soruyu tersinden sormak gerekiyor. Bu kadar kontrolümüzden çıkmış bir dünyada bize mutlu ve dengeli yaşamın anahtarını sunabilen Stoacı akıllı yaşama sanatı neden daha yaygın değil?
Yaşama sanatı olarak Stoa felsefesi liderlik için pratik ve sonuç alıcı bir öğreti sunuyor. Stoacılık bize olayları kontrol etmeye çalışmadan önce kendimizi kontrol etmemiz gerektiğini öğretir.
Marcus Aurelius gerçek bir filozof, lider ve kraldı. İmparator Marcus Aurelius'tan itibaren liderler, Stoacı bir tutumun başarısızlık karşısında saygı kazandığını ve başarı karşısında kibirden korunduğunu keşfettiler.
Stoacılığın belirsizlikle karşılaşan herkes için bir çekiciliği vardır. Ancak liderler özellikle risk ve tehditlere maruz kalıyorlar, bu nedenle birçoğunun zihinsel sağlıkları için Stoacı bir tutum almaları şaşırtıcı değil.
Bill Clinton'ın en sevdiği kitaplardan birinin Marcus Aurelius'un Meditasyonları olduğu biliniyor. Liderlerin bu Roma imparatorundan öğreneceği çok şey var.
Güney Afrika Cumhurbaşkanı Nelson Mandela 20 yılı aşkın hapishane hayatında tanıştığı bu düşünce akımından etkilenen önemli liderler arasında…
1992 yılında ABD’de bağımsız başkan yardımcılığı için de yarışan Emekli Koramiral James Bond Stockdale uçağı düşürüldükten sonra Vietnam’da sekiz yılını esir olarak geçirmiş. Nancy Sherman “Stoacı Savaşçılar: Askeri Düşüncenin Arkasındaki Eski Felsefe” (Stoic Warriors: The Ancient Philosophy Behind The Military Mind) adlı kitabında J. B. Stockdale’in esaret süresince gördüğü inanılmaz işkence ve insanlık dışı muameleden Stoacı öğreti ve yaşama sanatı sayesinde zihinsel sağlığını koruyarak nasıl çıktığını anlatmakta ve bu felsefenin askeri liderler tarafından başarı ile uygulanabileceğini göstermektedir.
Amerikan ordusunun Stoa felsefesinden yararlanmaya çalıştığı, bu alanda birçok program başlattığı, milyonlarca dolar kaynak ayırdığı biliniyor. Ordu, Stoacılığı askerleri aşırı stresle, öfkeyle ve belirsizliklerle başa çıkmaları için eğitmenin bir yolu olarak kabul ediyor.
Stoacı İyi Bir Liderin Özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
Alçakgönüllülük: İmparator Marcus Aurelius gibi tarafsız ve toplumsal çıkar temelli yöneticilik.
Adalet Odaklı Kararlar: Grubun veya halkın refahını kişisel çıkarların üstünde tutmak ve adaleti araçsallaştırmamak.
Kriz Yönetimi: Kontrol edilemeyen durumlarda sakinliği ve dinginliği muhafaza etmek; sonuç odaklı davranmak.
Güçlü Karakter: Erdemli davranışlarla örnek olmak.
Bilgelik: Toplumsal iyinin peşinden kararlılıkla gitmek.
Gençler ve liderler başta olmak üzere birçok insan modern bilişsel davranışçı terapinin (BDT) doğrudan Stoacı felsefenin öğretilerine dayandığının giderek daha fazla farkına vardı.
BDT, bilimsel, ampirik çalışmalarla modern dünyadaki en etkili psikoterapi biçimlerinden biri olduğunu kanıtladı.
Kısacası, modern psikoloji (ve bilim), eski Stoacı “duygu terapisinin” gerçekten işe yaradığını ve oldukça iyi çalıştığını göstermiştir.
Günümüzde Stoacı yaşam felsefenin bir diğer büyük çekiciliği, tekniklerinin rasyonel bir temele sahip olması ve doğaüstü güçlere inanmayı gerektirmemesidir.
Bu nedenle modern Stoacılık, laik hümanistler ve ateistler arasında çok popülerdir, ancak dindar insanlar ve muhafazakarlar arasında da yayılmaktadır.
Stoacılık, Silikon Vadisi'nde ve girişimcilik dünyasında da öne çıkmıştır, çünkü bir iş dünyasında türbülans ve öngörülemezlikle karakterize edilen bir tür duygusal istikrar sağlar.
Internet sayesinde milyonlarca genç hem felsefe hakkında hızlı bir şekilde bilgilere ulaşırken kurdukları sosyal gruplar vasıtasıyla paylaşımlarda bulunabiliyorlar. Netice olarak doğru ve işe yarar bir öğreti çok kolay taraftar kazanabiliyor.
Stoa Topluluğu (Stoic Community)’nun 2012 yılında sadece 480 üyesi varken bu sayı 2021 423.000’e ulaşmış. Bu da gösteriyor ki ilgi giderek büyüyor.
Sonuç olarak;
Stoacı yaşam sanatı, sorunlardan kaçmak yerine onlarla bilgece yüzleşmeyi öğretir. İster stresli bir çalışan, ister lider olun, bu felsefe size içsel huzur ve pratik çözümler sunar.
Ancak bahsettiğimiz bu ilgi Stoa öğretisinin bir yaşam felsefesi olarak kolaylıkla uygulanabilir olduğu anlamına gelmemektedir. Stoa tekniklerini uygulamak ve yaşam sanatı haline getirmek için Marcus Aurelius gibi uzun yıllar çalışmak, okumak ve pratik yapmak gerekmektedir.
Bununla birlikte harcanan emek ve çaba karşılığında ulaşılabilecek ödül muazzamdır.
,